Stosunkowo mała ilość krajowych przepisów i norm, oraz mała ilość wytycznych projektowych i eksploatacyjnych dotyczących tematyki basenowej, stanowiły do niedawna znaczne utrudnienie w uzyskiwaniu informacji technicznych potrzebnych głównie do projektowania obiektów pływackich. Od pewnego jednak okresu czasu członkostwo Polski w Europejskim Komitecie Normalizacyjnym oraz sportowe członkostwo Polskiego Związku Pływackiego w FINA (Federation Internationale de Natation) umożliwia korzystanie z szeregu norm i przepisów basenowych nawet w tłumaczeniu pewnej ich ilości na język polski. Podstawą jednak w wydanych normach europejskich są wytyczne dotyczące przede wszystkim bezpieczeństwa użytkowego w obiektach pływackich, wprawdzie ze szczegółowymi danymi technicznymi dotyczącymi ogólnych i sportowych urządzeń, głównie w zakresie wyposażenia basenowego, lecz jedynie z częściową ich instalacją technologiczną.

Powyższe normy europejskie, zawierające podstawowe informacje basenowe łącznie z międzynarodowymi przepisami FINA i również polskimi wytycznymi, tworzą wprawdzie zbiór materiałów w/w tematyki, jednak wymagana jest orientacja techniczna w ich wykorzystaniu, zarówno w projektowaniu jak i w eksploatacji. W sumie, istnieje obecnie dostęp projektantów do większej ilości europejskich materiałów basenowych stanowiących podstawę zarówno w wyborze systemów obiektów pływackich jak i ich urządzeń technicznych, przy równoczesnym uwzględnieniu również krajowych przepisów i norm Ministerstwa Zdrowia, Ministerstwa Sportu i Turystyki oraz PZP:

W celu ułatwienia możliwości wykorzystania obecnie dostępnych materiałów basenowych, podjęto próbę skoordynowania poszczególnych informacji basenowych poprzez rozpatrzenie ich w nawiązaniu do wybranych, najbardziej aktualnych europejskich norm decydujących zarówno o nowoczesnym i normatywnym budownictwie obiektów basenowych.

1. Wykaz podstawowych norm europejskich dotyczących projektowania krytych pływalni

PN-EN 13451-1
Wyposażenie basenów pływackich – Część 1: Ogólne wymagania bezpieczeństwa i metody badań

PN-EN 13451-2
Wyposażenie basenów pływackich – Część 2: Dodatkowe szczegółowe wymagania bezpieczeństwa i metody badań drabin, schodów drabinowych i poręczy

PN-EN 13451-3
Wyposażenie basenów pływackich – Część 3: Dodatkowe szczegółowe wymagania bezpieczeństwa i metody badań urządzeń basenowych przeznaczonych do działania wody

PN-EN 13451-4
Wyposażenie basenów pływackich – Część 4: Dodatkowe szczegółowe wymagania bezpieczeństwa i metody badań słupków startowych

PN-EN 13451-5
Wyposażenie basenów pływackich – Część 5: Dodatkowe szczegółowe wymagania bezpieczeństwa i metody badań lin torowych

PN-EN 13451-6
Wyposażenie basenów pływackich – Część 6: Dodatkowe szczegółowe wymagania bezpieczeństwa i metody badań ekranów nawrotowych

PN-EN 13451-7
Wyposażenie basenów pływackich – Część 7: Dodatkowe szczegółowe wymagania bezpieczeństwa i metody badań bramek do piłki wodnej

PN-EN 13451-8
Wyposażenie basenów pływackich – Część 8: Dodatkowe szczegółowe wymagania bezpieczeństwa i metody badań właściwości działania wody w urządzeniach basenowych

PN-EN 13451-10
Wyposażenie basenów pływackich – Część 10: Dodatkowe szczegółowe wymagania bezpieczeństwa i metody badań urządzeń do skoków (platformy,trampoliny)

PN-EN 13451-11
Wyposażenie basenów pływackich – Część 11: Dodatkowe szczegółowe wymagania bezpieczeństwa i metody badań ruchomych den i ruchomych przegród

PN-EN 1069-1
Zjeżdżalnie wodne o wysokości 2 m i większej – Część 1: Wymagania bezpieczeństwa i metody badań

PN-EN 1069-2
Zjeżdżalnie wodne o wysokości 2 m i większej – Część 2: Instrukcje

PN pr EN 1176-3
Urządzenia powierzchni zabawowych i warunki bezpieczeństwa dla zjeżdżalni

pr. EN 15288-1
Wymagania warunków bezpieczeństwa w projektowaniu

pr. EN 15288-2
Wymagania warunków bezpieczeństwa w eksploatacji

Pozostałe normy polskie i europejskie dotyczące budownictwa ogólnego i specjalistycznego w zakresie zarówno budowlano-konstrukcyjnym, instalacyjnym wod.-kan., instalacyjnym co i elektrycznym, jak i akustycznym oraz innych instalacji nie zostały ujęte w w/w opracowaniu jako materiałów wprawdzie dotyczących również pływalni, jednak stanowiących podstawę w projektowaniu całego budownictwa krajowego. Podobnie, nie ujęto w opracowaniu również rozporządzeń i przepisów urzędowych przy założeniu ich znajomości przez jednostki projektowe oraz wykonawcze.

Tak więc, powyższe problemy basenowe często pozbawione do niedawna danych technicznych, zostały określone bardziej szczegółowo w w/w normach europejskich. Dzięki temu istnieje możliwość ujednolicenia wielu rozwiązań już w skali międzynarodowej na wzór działania organizacji międzynarodowej FINA koordynującej wprawdzie jedynie sportowe obiekty pływackie lecz na całym świecie. W rezultacie współpraca Europejskiego Komitetu Normalizacyjnego z organizacją FINA jest wymagana z uwagi na obowiązek przestrzegania przepisów międzynarodowych dotyczących głównie basenów typu pływackiego łącznie z ich wyposażeniem.

W świetle powyższych warunków decydujących o przepisach międzynarodowych w zakresie tematyki basenowej, zostały wprowadzone do użytku normy europejskie, w danym przypadku również typu sportowego i również przy jednoczesnej współpracy z Niemieckim Komitetem Normalizacyjnym, tworząc tym samym przepisy kompleksowe zawierające w zasadzie całość zagadnień związanych z budownictwem obiektów pływackich. W oparciu o powyższą działalność normową, istnieje możliwość sklasyfikowania zagadnień specjalistycznych ujętych w w/w normach z ewentualnym rozwiązywaniem poszczególnych detali elementów basenowych, zgodnie z obowiązującymi przepisami nie tylko w Europie lecz również w wielu krajach świata.

2. Analiza Norm europejskich dotyczących obiektów pływackich przedstawionych w wykazie nr 2

2.1 Wyposażenie basenów i bezpieczeństwo użytkowe

Należy stwierdzić, że w normach europejskich, zostało umieszczone na pierwszym miejscu bezpieczeństwo użytkowe w pływalniach, głównie poprzez określenie dopuszczanych wgłębień, szczelin i wnęk lub wystających elementów w powierzchniach basenowych, następnie poprzez określenie antypoślizgowości płaszczyzn w basenach, oraz w ich otoczeniu. Dalsze dane dotyczą dopuszczalnych obciążeń basenowych, odporności konstrukcji na wymagane obciążenie, oraz ustalenia metod badań niekorzystnych działań eksploatacyjnych łącznie z kontrolą i konserwacją. Powyższe informacje i instrukcje zostały przedstawione głównie w normie PN EN 13451-1, natomiast pozostałe zalecenia bezpieczeństwa znajdują się w zasadzie w każdej normie z różnicą dotyczącą rozpatrywanych elementów basenowych.

2.2 Wyposażenie basenów w drabiny, schody i poręcze

Instalowanie w basenach drabiny i schodów wymaga również specjalnych warunków ich usytuowania w zależności nie tylko od bezpieczeństwa w czasie ich użytkowania pod wodą lub nad wodą, lecz również od rodzaju użytego do ich produkcji materiałów i ich właściwości w występującym środowisku basenowym łącznie z metodami badań. Powyższe informacje i instrukcje zostały przedstawione w normie PN EN 13451-2.

2.3 Wyposażenie basenu w urządzenia wodne

Dane techniczne urządzeń basenowych są określone w zakresie bezpieczeństwa i warunków wodnych, usytuowania w basenie wlotów i wylotów, bezpieczeństwa dotyczącego działania wody, wytrzymałości konstrukcji na obciążenie i podciśnienie wody, oraz określenie metod badania występujących warunków eksploatacyjnych. Powyższe informacje i instrukcje zostały przedstawione w normie PN EN 13451-3.

2.4 Wyposażenie basenów w słupki startowe

Dane techniczne słupków startowych są określone w zakresie wytrzymałości konstrukcji, usytuowania ich w basenie, oraz antypoślizgowości platform, łącznie z uchwytami oraz z określeniem metod badań i wytrzymałości ich na wymagane obciążenia. Powyższe informacje i instrukcje dotyczące słupków zostały przedstawione w normie PN EN 13451-4.

2.5 Wyposażenie basenów w liny torowe

Instalowanie lin torowych w basenach spełniają warunki bezpieczeństwa, warunki kotwienia, oraz warunki urządzeń naprężających, łącznie z metodą badań ich wytrzymałości. Powyższe dane techniczne i instrukcje dotyczące lin torowych zostały przedstawione w normie PN EN 13451-5.

2.6 Wyposażenie basenów w ekrany nawrotowe

Ekrany nawrotowe w ścianach basenowych spełniają warunki bezpieczeństwa, warunki ich sytuowania w stosunku do przelewów i do słupków. Powyższe dane techniczne i instrukcje zostały przedstawione w normie PN EN 13451-6.

2.7 Wyposażenie basenów w bramki piłki wodnej

Instalowane bramki piłki wodnej w basenach, zawierają warunki bezpieczeństwa, warunki ich sytuowania i kotwienia, oraz warunki wytrzymałościowe na wymagane obciążenia łącznie z metodą badań ich warunków pracy. Powyższe dane techniczne i instrukcje zostały przedstawione w normie PN EN 13451-7.

2.8 Wyposażenie basenów pływackich w urządzenia wodne (falowanie, bicze wodne i inne atrakcje)

Instrukcje dotyczące urządzeń wodnych zawierają w normie warunki bezpieczeństwa i ich sytuowania, oraz wytrzymałości ich w obciążeniu wodą i powietrzem, łącznie z metodą badań. Powyższe dane techniczne w/w warunków wodnych w basenie zostały przedstawione w normie PN EN 13451-8.

2.9

Wyposażenie basenów pływackich w urządzenia do skoków (platformy, trampoliny), zawierają warunki bezpieczeństwa, warunki anty-poślizgowości, warunki wytrzymałościowe konstrukcji na obciążenia, szczegóły schodów łączących urządzenia do skoków, szczegóły poręczy innych elementów wyposażeniowych łącznie z metodą badań kompleksu urządzeń do skoków

Powyższe dane techniczne zostały przedstawione również w formie rysunkowej. Dane techniczne w/w urządzeń do skoków zostały przedstawione w normie PN EN 13451-10.

2.10

Wyposażenie basenów w ruchome dna i w ruchome pomosty działowe. Instalacje ruchomych den i ruchomych pomostów zawierają warunki bezpieczeństwa, warunki eksploatacyjne, warunki wytrzymałościowe dla wymaganych obciążeń i warunki ich usytuowania łącznie z metodą badań. Powyższe dane zostały przedstawione w normie PN EN 13451-11.

2.11 Wyposażenie basenów w zjeżdżalnie

Instalacje zjeżdżalni montowanych w basenach pływackich lub w oddzielnych basenach hamownych zawierają przede wszystkim warunki bezpieczeństwa, klasyfikację zjeżdżalni głównie w zależności od szybkości zjazdów, kształtu, obciążeń oraz od wytrzymałości konstrukcji na obciążenie również działań zewnętrznych. Ponadto, zostały przedstawione warunki techniczne basenów hamowni w zakresie konstrukcji, wymiarów i ich usytuowania w stosunku do usytuowania elementów zjeżdżalni. Powyższe dane techniczne zostały przedstawione w normie PN EN 1069-1.

2.12 Warunki eksploatacyjne w zjeżdżalniach.

Warunki bezpieczeństwa użytkowego bardzo ważne w zjeżdżalniach zostały przedstawione w normie PN EN 1069-2.

2.13

W skład powyższego wykazu norm basenowych, włączono również dodatkową normę pr EN 15288-1 dotyczącą wymagań bezpieczeństwa w projektowaniu obiektów pływackich jako normę zawierającą selekcję basenów, warunków technicznych posadzek obejścia basenowego i ich dopuszczalnych kątów nachylenia, następnie warunków oświetleniowych, warunków akustycznych w hali, warunków ogrzewczo-wentylacyjnych, oraz warunków zalecanych szerokości obejść basenowych w halach basenowych, łącznie z częścią rysunkową. Ponadto, są przedstawione warunki eksploatacyjne, dotyczące pomieszczeń technicznych łącznie z warunkami bezpieczeństwa

Przedstawiona zawartość normy EN 15288 wskazuje na konieczność uwzględnienia jej w projektowaniu obiektów pływackich.

2.14

W skład powyższego wykazu norm basenowych włączono dodatkowo również normę Pr. EN 15288-2 (stanowiącą drugą część normy pr EN 15288-1) dotyczącą zarówno klasyfikacji basenów łącznie z ich specjalizacją jak i wykazu warunków eksploatacyjnych, obejmujących personel basenowy i użytkowników pływalni. Ponadto są przedstawione warunki bezpieczeństwa zarówno w częściach ogólnej eksploatacji jak i technicznej. Powyższa norma również powinna być wykorzystana w tematyce basenowej stosowanej w Polsce

3. Podsumowanie danych technicznych zawartych w normach europejskich przedstawionych w niniejszym opracowaniu

W podsumowaniu danych technicznych zawartych w w/w normach należy stwierdzić, że zawierają one wiele informacji dotyczących danych technicznych rozwiązań basenowych, jednak mogą one być bardziej kompleksowe jedynie w połączeniu z przepisami FINA z następujących powodów:

3.1

Przedstawione w normach europejskich elementy basenowe posiadają wprawdzie warunki bezpieczeństwa, rodzaje konstrukcji i warunki obciążenia, wraz ze szczegółami ich wykonania, natomiast przykładowo warunki ich usytuowania w basenie w nawiązaniu do wymagań eksploatacyjnych dla danych rodzajów zajęć basenowych nie zawsze są uwzględnione w/w normach.

3.2

Przykładem braku pełnej informacji dotyczącej tematu słupków startowych (PN EN 13451-4) jest brak danych technicznych dotyczących głębokości basenu w ich strefie, oraz brak dodatkowych wyposażeń w urządzenia falstartowe i w specjalny sposób ich oznakowania, które zostały uwzględnione tylko w przepisach FINA i PZP.

3.3

Przykładem braku pełnej informacji dotyczącej lin torowych (PN EN 13451-5) są potrzebne dane dla nich: szerokość torów, rodzaj kotwienia w basenie, wymagany ich kolor, dokładne wymiary pływaków, oraz usytuowania lin w stosunku do poziomu lustra wody. Powyższe dane są uwzględnione w przepisach FINA 2005 – 2009 oraz PZP.

3.4

Przykładem braku informacji dotyczącej również monolitycznych ścianek szczytowych łącznie z ich wymiarami, oprócz uwzględnionego w normie tylko ekranu nawrotowego typu zazwyczaj rozbieralnego zostały uwzględnione w przepisach FINA i PZP.

3.5

Przykładem braku informacji w danych dotyczących bramek piłki wodnej (PN EN 13451) są potrzebne dane wymagane dla wymiarów pola gry piłki wodnej oraz usytuowania ich w basenach.

3.6

Przykładem braku informacji dotyczącej urządzeń do skoków jest brak usytuowania w/w urządzeń, zarówno w stosunku do własnych, poszczególnych elementów, jak i w stosunku do basenu. Ponadto, wymagana jest głębokość basenu do skoków, usytuowanie w dnie instalacji napowietrzającej przestrzeni wodnej, oraz rozwiązania specjalnych obrzeży basenowych. Powyższe dane techniczne zostały uwzględnione w przepisach FINA oraz PZP.

4. Wnioski

4.1

Powyższe porównania danych informacyjnych zawartych zarówno w normach europejskich jak i w przepisach FINA 2005-2009 wskazują na konieczność kompleksowego korzystania z nich jako wspólnych materiałów basenowych.

4.2

Istniejące przepisy basenowe w formie Wytycznych Sanitarno-Higienicznych MZiOS oraz Wytycznych Programowo-Funkcjonalnych UKFiS łącznie z krajowymi rozporządzeniami i normami oraz z w/w międzynarodowymi przepisami, stanowią podstawowe materiały projektowe obiektów pływackich.

Uwaga!

1. Przedstawione opracowanie dotyczy przede wszystkim przyjęcia kompleksowej metody w wykorzystywaniu w/w materiałów basenowych przy projektowaniu obiektów pływackich z zaleceniem również współpracy z Polskim Związkiem Pływackim jak wiadomo koordynującym budownictwo basenowe i w końcowym etapie wydającym opinię o homologacji basenom oddawanym do użytku.

2. Zadaniem w/w referatu jest jedynie zgłoszenie problemu możliwości korzystania z istniejących obecnie materiałów basenowych, jednak bez danych technicznych, które z uwagi na duży zakres informacji wymaga dodatkowych referatów, o ile one będą wymagane.